بنا به گزارش در ۴۷ سال اخیر مخازن آب زیرزمینی کشور با کسری مخزن بیش از ۱۱۰ میلیارد متر مکعبی مواجه شده‌اند که حدود ۹۵ میلیارد متر مکعب آن مربوط به ۲۰ سال اخیر است.
مرکز پژوهش‌های مجلس با ارائه تحلیلی از وضعیت منابع آب کشور با عنوان «بررسی تحولات قوانین بخش آب و تأثیر آن بر منابع زیرزمینی»، اعلام کرد: «تعداد دشت‌های ممنوعه از ۱۵ دشت در سال ۴۷ به ۳۱۹ دشت در سال ۹۳ افزایش یافته است؛ این آمار، افزایشی ۲۱ برابری را در دشت‌های ممنوعه ایران نشان می‌دهد.»
بر اساس این گزارش، وضعیت اقلیمی و منابع آب کشور حکایت از محدودیت جدی منابع آبی دارد، به ترتیبی که بیش از دوسوم کشور جزء مناطق خشک، نیمه‌خشک و بیابانی است که عمده مراکز و قطب‌های جمعیتی از جمله کلان‌شهرهای کشور که منابع تامین آب آنها متکی بر منابع زیرزمینی است را در بر می گیرد و کمتر از یک‌سوم کشور در سایر اقلیم‌های با وضعیت آب و هوایی مرطوب و نیمه‌مرطوب قرار گرفته است.
به گزارش روزنامه «جهان اقتصاد»، بر اساس تحلیل مرکز پژوهش‌های مجلس، در حال حاضر منابع آب زیرزمینی کشور به دلیل برداشت بیش از حد ناشی از ازدیاد چاه‌های غیرمجاز و اضافه برداشت‌های چاه‌های مجاز، همراه با وقوع خشکسالی‌های متوالی سالیان اخیر به وضعیت بحرانی رسیده است.
تشدید افت سطح آب و کسری مخزن در آبخوان‌ها، ممنوعیت بیش از نیمی از دشت‌های کشور را به دنبال داشته و روند رو به تزاید بهره‌برداری‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و با راندمان‌های بسیار پائین‌تر از متوسط نرخ جهانی، چه در انتقال و مصرف در مزرعه و چه در تولید ماده خشک، به ویژه در ۱۰ سال اخیر که حکایت از خسران دارد، موجب شده تا روند افت منابع آب زیرزمینی شدت بیشتری به خود گیرد، به طوری که در ۴۷ سال اخیر مخازن آب زیرزمینی کشور با کسری مخزن بیش از ۱۱۰ میلیارد متر مکعبی مواجه شده‌اند که حدود ۹۵ میلیارد متر مکعب آن مربوط به ۲۰ سال اخیر است.
نکته حائز اهمیت دیگر، نقش مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیاز آب شرب آحاد جامعه است که ۶۳ درصد آن از طریق آب‌های زیرزمینی تامین شده و آب‌های سطحی سهم ۳۷ درصدی را به خود اختصاص می‌دهد. البته در بخش تامین آب شرب روستایی سهم آب‌های زیرزمینی بالغ بر ۸۰ درصد است.
هم‌اکنون در کشور کسری مخزن و افت شدید سطح آب، باعث کمبود آب و عدم قطعیت در تامین آب کلان‌شهرهای کشور از جمله تهران و حتی تامین آب بیش از ۶ هزار روستای کشور با تانکر شده است.
در حال حاضر، نرخ متوسط فرونشست در دشت تهران بین ۳۰ تا ۳۶ سانتیمتر در سال در مناطق مختلف است که بسیار بیشتر از سایر نقاط جهان است. همچنین تغییرات کیفی آب زیرزمینی در اثر کاهش حجم مخزن، ایجاد فروچاله‌ها و شکاف‌های بزرگ در دشت‌ها و تهدید حیات شهرها و روستاها در اثر تخلیه آبخوان‌ها، از دیگر واقعیت های کشور است.
