خشکسالی‌های اخیر و سد سازی‌های بی رویه‌ی دو کشور ایران و روسیه، منجر به خشک شدن تالاب‌های ارزشمندی چون گمیشان و کم شدن سطح آب و عقب نشینی بی سابقه‌ی دریا از اسکله بندر ترکمن و تغییر اکوسیستم منطقه شده است و این حالی صورت می‌گیرد که طبق قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران فعالیت‌های اقتصادی که باعث آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن همراه شود، ممنوع است.
در عین حال، صیادی یکی از مشاغل اصلی ترکمن‌های ساکن سواحل شرقی دریای خزر است.
زیرا مردم این منطقه از حمایت دولت برای اشتغال زایی و فراهم کردن فرصت‌های شغلی محرومند و دولت تدبیر و امید هم به جای استفاده از نخبگان بومی برای مدیریت استان و کار شیلات، از افراد غیر بومی استفاده می‌کند و خواسته یا ناخواسته به اختلافات و شکاف‌های قومی و مذهبی در منطقه دامن می‌زند.
این امر هم‌چنین باعث مهاجرت نخبگان منطقه به شهرستان و یا استان‌های دیگر برای کار در مشاغل کاذب شده است.
ماموران بدون اخطار “ایست“ به سمت صیادان تیر اندازی می‌کنند
برخورد محیطبانان با صیادان بسیار خشن است به طوری‌که بعضاً می‌بینیم محیطبانان با قایق موتوری تندرو به قایق صیادان می‌کوبند.
این مسئله حتی واکنش شدید نماینده‌ی کردکوی و بندر ترکمن در مجلس شورای اسلامی را نیز در پی داشت.
در آذرماه سال جاری، دکتر رامین نورقلی‌پور در صحن علنی مجلس نسبت به آزادی بیش از حد و سوءاستفاده از شغل و قدرت محیطبانان منطقه اعتراض کرد و گفت: “اخیراً برخی نیروهای محیطبانی تحت مدیریت سازمان محیط زیست استان گلستان را -که در سواحل شرقی دریای خزر محیطبانی می‌کنند-، می‌بینیم که رفتارهای غیر انسانی با صیادان دارند”.
در این خصوص یکی از صیادان شهرستان بندر ترکمن با نام محمد قلیچ.آ در گفتگو با ماهنامه‌ی خط صلح گفت: “وقتی ما نصف شب به صورت پنهانی به دریا می‌رویم، اگر توسط ماموران شناسایی شویم کوچک‌ترین رحمی از خود نشان نمی‌دهند و بدون ایست قبلی، به سمت ما تیراندازی می‌کنند تا درس عبرتی برای دیگران باشیم و صید غیر قانونی نکنیم”.
محمد قلیچ.آ در ادامه می‌گوید: “زمانی ماهی غضروفی ازون برون در مذهب شیعه حرام بود و تنها ترکمن‌ها مصرف کننده‌ی خاویار بودند ولی دیری نگذشت که بحث تجارت این ماهیان به میان آمد و بنا بر فتوای جدید علمای شیعه حلال اعلام شد.
به همین خاطر تمامی این ماهیان به صورت انحصاری دولتی درآمد و متاسفانه دولت در قبال صادرات آن‌ها سهمی برای ترکمن‌ها به غیر از مصوبه سالانه‌ی شهرستان‌ها در نظر نگرفت”.
ارائه‌ی طرح به مجلس
سخنگوی ناجا در نشست خبری خود در روز یکشنبه ۲۴ بهمن ماه سال جاری از تشکیل بازارچه‌ی موقت مرزی برای ساماندهی وضعیت کولبران خبر داد تا کولبران از مبادی رسمی تحت نظارت کنترل شده بتوانند فعالیت کنند.
این تصمیم در پی مرگ پرشمار کولبران که توجه افکار عمومی و اعتراض به شرایط معیشت و کار پرخطر آنان را در پی داشته، اتخاد شده است.
نمایندگان ترکمن هم باید به کمک دولت برای ساماندهی صیادان با جمع آوری امضا و ارائه‌ی طرحی به هیات رئیسه مجلس با حفظ سلامت آبزیان دریا، گره این شغل سنتی را باز کنند.
سخن آخر
در سواحل جنوب هم هرازگاهی اخبار صیادان کشته شده توسط مامورین دولتی به گوش می‌رسد. صید غیر قانونی صیادان این کشتار را توجیه نمی‌کند؛ زیرا که صیاد برای امرار معاش صید می‌کند و نه برای صید سوداگرانه.
اخیراً خبر فوت پنج کولبر در سرما موجب واکنش شدید کاربران شبکه‌های اجتماعی در ایران شد.
در مناطق ساحلی ایران، صیادان هم مانند کولبران برای امرار معاش کشته، زخمی و زندانی می‌شوند ولی متاسفانه مسئله‌ی صیادان نسبت به وضعیت کولبران مرزی تا کنون کم‌تر مورد توجه فعالان حقوق بشر قرار گرفته است.
