ساخت و ساز غیر قانونی سپاه و کشمکش بین شورای شهر و قوه قضاییه و میراث فرهنگی با نهادهای اقتصادی، نظامی سپاه پاسداران در میدان سپاه تهران همچنان ادامه دارد.
و با آنکه سه بار حکم دادگاه برای توقف کار نتوانست سپاه را به تمکین به قنون وادار کند، عاقبت دخالت ستاد کل نیروهای مسلح باعث شد این نهاد نظامی قدری از موضع خود عقب نشینی کند.
با آنکه شهردار تهران در اینستاگرام خود ادعا کرده بود سپاه به قانون تن داده و سردار جعفری دستور کاهش ارتفاع بنای غیرقانونی میدان سپاه را صادر کرده، مسئولان سپاه همچنان ادعا می کنند که این ساخت و ساز قانونی است و تنها چند طبقه از آن کاسته خواهد شد، گفته می شود که میراث فرهنگی انتظار دارد ارتفاع بنای ۳۰ متری فعلی لااقل به ۱۶ متر کاهش یابد، حال آنکه ارتفاع قانونی مجاز در آن محدوده، ۱۲ متر است.
اما اینکه سپاه چقدر حاضر می شود از اقدام غیرقانونی خود کوتاه بیاید، موضوع جدیدی است که برای حل این مساله، مشکل ساز شده است. سپاه ساختمانی ۳۰ متری ساخته اما حداکثر ارتفاعی که قانون در این پهنه مجاز می داند، ۱۲ متر است. گفته شده که آنها توانسته اند نظر میراث فرهنگی را تا ۱۶ متر هم جلب کنند، اما حالا معاون حقوقی سپاه می گوید سردار جعفری گفته است چند طبقه ای از ارتفاع سازه کاسته شود تا مشکل حل شود.
به گفته معاون حقوقی و امور مجلس سپاه به دستور سردار جعفری مقرر شده است تا تعداد طبقاتی از این سازه که در درخواست اولیه سپاه از شهرداری تهران نبوده کاهش پیدا کند که میزان کاهش طبقات متعاقبا اعلام خواهد شد.
با توجه به این گفته، به نظر می رسد این کاهش فقط به میل و اراده سردار است چرا که اگر بر مبنای قانون بود میزان کاهش تاکنون مشخص شده بود.
پیش از این در جلسه‌ی شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران ۱۷ فروردین امسال، این شورا تصویب کرد تا رعایت مصوبات طرح جامع تهران در پهنه مذکور (۳۲۱G) برای محدوده فوق (میدان سپاه و عمارت عشرت‌آباد) الزامی است.
هر چند میراث فرهنگی ارتفاع قابل ساخت در این محدوده را ۱۲ متر اعلام کرده بود، اما به نظر می‌رسد در آن زمان مجبور شد برای جلوگیری از ساخت ارتفاع بیش از حد در این محدوده، با ارتفاع G321 شورای عالی شهرسازی که در طرح تفضیلی ۱۶ متر در نظر گرفته شده موافقت کند. بنابراین حالا مسئولان این ساخت‌و‌ساز باید ارتفاع بیش از ۳۰ متر سازه‌ی کنونی در حریم «عشرت‌آباد» را تا ۱۴ متر کاهش دهند.
اما کارشناسان معتقدند کاهش طبقات تنها راه نجات عمارت کلاه فرنگی و باغ عشرت آباد نیست. مهدی معمارزاده، کارشناس خبره‌ی میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گرشگری استان تهران، فقط کاهش ارتفاع را برای برگرداندن حریم منظری «عشرت‌آباد» کافی نمی‌داند بلکه او معتقد است باید در طراحی و احداث ساختمان نیز تغییراتی ایجاد شود.
معمارزاده، گفته است: “از «عشرت‌آباد» تا خیابان غربی پادگان فضای زیادی وجود دارد، بنابراین مسئولان ساخت این مجتمع می‌توانند ساخت این سازه را به صورت پلکانی و از شرق به غرب ادامه دهند، چون این سازه با یک‌سری پیچ و مهره به یکدیگر متصل شده است که می‌توان آنها را باز و به سمت غرب مجتمع در حال ساخت انتقال داد”.
به اعتقاد او با پلکانی کردن این مجتمع در حال ساخت از نظر ارتفاعی می‌توان به وضعیت حریم منظری بنای «عشرت‌آباد» نیز توجه لازم را داشت و این شانزده متر را در قالب دو، چهار، شش و هشت طبقه در منتهی الهی ضلع غربی عمارت به سرانجام رساند.
وی در ادامه افزوده: “اینکه بگوییم باید این مجتمع روی ۱۶ متر بماند اشتباه است، چون در این حالت عمارت کلاه فرهنگی «عشرت آباد» و منظر طبیعی و تاریخی آن را از بین می‌بریم، در بحث تاریخی این ساختمان ۱۶ طبقه، «عشرت‌آباد» را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و در بحث طبیعی کریدوری که از میدان سپاه به سمت کوه وجود دارد از بین می‌رود، به همین دلیل باید این بنا به سمت غرب برده شود”.
این مدرس دانشگاه همچنین درباره راه‌حل جدا کردن عمارت «عشرت‌آباد» از فضای نظامی پادگان «ولیعصر (عج)» با کشیدن یک دیوار دور این عمارت تاریخی و باز کردن در دیگری به خارج از این مجموعه گفته: “تا جایی که اطلاع پیدا کرده‌ام، این زمین منفک شده و با کشیدن یک دیوار دور آن «عشرت‌آباد» را در اختیار نهاد دیگری قرار داده‌اند”.
به نظر می رسد تخلفات در میدان سپاه تهران گسترده تر از آن است که با کاهش ارتفاع مشکل حل شود.
از ۱۰ ماه پیش که جرثقیل ها در میدان سپاه تهران شروع به کار کردند هیچ کس از میزان تخلفی که در حال وقوع بود خبر نداشت. موضوعی که این روزها به گوش می رسد این است که اصل ساخت این سازه بدون مجوز بوده است. هرچند که معاون حقوقی سپاه همچنان اصرار دارد که کار غیرقانونی صورت نگرفته و گفته روز دوشنبه بیست و نهم تیرماه در جلسه ای فوق العاده با اعضای شورای شهر تهران کلیات مطلب را درباره غیرقانونی نبودن اقدامات سپاه به سمع و اطلاع اعضای شورای شهر خواهیم رساند.
این در حالی است که مقام قضایی به صراحت از بی قانونی عمل کردن سپاه سخن گفته است. «فردا» در گزارشی از نشست مشترک مسئولان قضایی و مسئولان شهری تهران آورده است که محمد جعفر منتظری رئیس دیوان عدالت اداری در این نشست در خصوص ساخت و ساز میدان سپاه گفت: “در مسیر تردد خود در میدان سپاه و پادگان ولی عصر شاهد بودم که اسکلت معظمی بالا می رود و هر روز نیز به این اسکلت اضافه می شود، قبل از اینکه اطلاعاتی را راجع به این اسکلت به دست بیاورم، حس ششم من می گفت که اشکالی در آن وجود دارد تا اینکه اخیرا فهمیدم آقایان بدون پروانه شروع به ساخت و ساز کرده اند که این خیلی موجب تاسف است”.
منتظری تصریح کرده: “کسی که این مجموعه را می سازد یک نهاد نظامی است که خود را ولایت مدار می داند، کسی که ولایت مدار است مگر به خودش اجازه می دهد که پا روی قانون بگذارد”.
رئیس دیوان عدالت اداری تاکید کرده: “برادر عزیز سپاهی، می خواهی بسازی اول پروانه بگیر! اگر این در نقطه ای است که نباید تغییر کاربری داده شود، هر کسی می خواهد باشد؛ نباید حقوق شهروندان را زیر پا بگذارد. چطور به خودت اجازه می دهی در کلانشهری مثل تهران بدون پروانه چنین ساختمانی بسازی”.
اما گوش برادران سپاهی چندان به این حرف ها بدهکار نبود. این در حالی بود که سازمان میراث فرهنگی بارها به این موضوع اعتراض کرده و نامه هایی را برای معاون حقوقی سپاه فرستاده بود. همان زمان ها در شبکه اجتماعی گوگل پلاس تکه ای از نامه ای که به نظر می رسید جواب سپاه باشد منتشر شد که در آخر آن آمده بود: «با توجه به هزینه‌های انجام شده و برنامه زمان‌بندی پروژه، توقف عملیات اجرایی عملا امکان‌پذیر نوبده؛ فلذا خواهشمند است در این‌خصوص از تکرار مکاتبات مشابه اجتناب گردد”.
در این میان محمد سالاری رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران اردیبهشت ماه سال جاری در واکنش به ساخت و ساز میدان سپاه، گفت: “چرا هیچ‌کس این ساخت و ساز را نمی‌بیند.” و در ادامه اضافه کرد: “با این حال توقع داشتیم که همانطور که برخی از اعضای شورای شهر پیگیر تخلفات هتل اسپیناس هستند، موضوع ساخت و ساز در میدان سپاه را نیز پیگیری کنند”.
اما این اعتراض ها در جایی که اجرای قانون توسط سپاه بر زمین ماند، هم راه به جایی نبرد و در نهایت نزدیک به دو ماه بعد اعضای شورای اسلامی شهر تهران طی نامه ای خطاب به سرلشگر فیروزآبادی رییس ستاد کل نیروهای مسلح خواستار توقف ساخت و ساز در میدان سپاه شدند.
در نامه اعضای شورای شهر تهران آمده است: “همانگونه که مستحضرید ساختمان در حال احداث در پادگان ولیعصر که با مجوز ساخت آن مجموعه ارزشمند صورت پذیرفته به محل بحثی بین شهرداری و میراث فرهنگی و نهاد مقدس سپاه تبدیل شده است”.
دراین نامه خطاب به سرلشکر فیروزآبادی تصریح شده: “از جنابعالی تقاضا داریم ضمن دستور توقف از ادامه کار، موافقت فرمایید کمیته ای متشکل از مجموعه های مرتبط (ستاد کل – شورای اسلامی شهر – سپاه پاسداران – شهرداری – میراث فرهنگی) موضوع را بررسی و به نتیجه قانونی و راه گشا برسند ان شاء الله”.
اعلام خبر این نامه همزمان شد با انتشار خبر نامه قالیباف به فیروزآبادی در این رابطه.
کشمکش های سپاه و شهرداری همچنان ادامه دارد. هنوز مشخص نیست که شورای شهر تهران در این باره چه موضعی دارند و دادگاه با حکم های اجرا نشده خود چه خواهد کرد. اما قدر مسلم، بنای غیرقانونی مشرف به عمارت کلاه فرنگی و باغ عشرت آباد، همچنان به عنوان یادمان زورگویی و قانون ستیزی سپاهیان، در ضلع شمال غربی میدانی که به نام این نهاد نامگذاری شده، چشم عابران را خواهد آزرد.
